اگر قصد شروع برنامه نویسی را داشته باشید، باید با انواع زبان های برنامه نویسی آشنا شوید تا بتوانید انتخاب بهترین میان زبان های مختلف برنامه نویسی کامپیوتر داشته باشید. برنامه نویسی مهارتی است که کارفرمایان به صورت فزاینده ای در بازار کار به دنبال متخصصین آن هستند. داشتن حداقل درک اولیه از نحوه عملکرد نرم افزار برای هر کسی که با فناوری تعامل دارد مفید است. با پیشینه برنامه نویسی، می توانید طراحی نرم افزار، معماری داده یا ایجاد رابط های کاربری بصری را انجام دهید.

اما چه زبانی را باید یاد بگیرید؟ تعداد به ظاهر نامحدودی از زبان های برنامه نویسی را خواهید یافت که برای یادگیری و توسعه پروژه ها به صورت رایگان در اختیار شما هستند.

در این مقاله، ما برخی از رایج ترین انواع زبان های برنامه نویسی را بررسی می کنیم و منابعی را در اختیار شما قرار می دهیم که می توانید از آنها برای شروع یادگیری استفاده کنید. به طور کلی در نظر داشته باشید که زبان های برنامه نویسی مختلف، برای اهداف مختلفی استفاده می شوند و با اینکه اغلب آنها شباهت های ساختاری دارند، اما از نظر کاربرد تفاوت های زیادی بین انواع زبان های برنامه نویسی وجود دارد.

5 نوع اصلی زبان برنامه نویسی

ده ها روش برای طبقه بندی زبان های برنامه نویسی مختلف وجود دارد، اما به طور کلی زبان های برنامه نویسی در پنج دسته اصلی قرار می گیرند. به خاطر داشته باشید که برخی از زبان ها ممکن است در بیش از یک دسته قرار گیرند:

1. زبان های برنامه نویسی رویه ای

یک زبان رویه‌ای دنباله‌ای از دستورات را دنبال می‌کند تا به خروجی دلخواه برسد. به هر سری از مراحل، رویه گفته می شود و برنامه ای که به یکی از این زبان ها نوشته شده است، یک یا چند رویه را در خود دارد. نمونه های رایج زبان های رویه ای عبارتند از:

• C و C++
• Java
• Pascal
• BASIC

2. زبان های برنامه نویسی کاربردی

زبان های تابعی، به جای تمرکز بر اجرای عبارات، بر خروجی توابع و ارزیابی های ریاضی تمرکز می کنند. هر تابع، یک ماژول کد قابل استفاده مجدد، یک کار خاص را انجام می دهد و یک نتیجه را برمی گرداند. نتیجه بسته به داده هایی که به تابع وارد می کنید متفاوت خواهد بود. برخی از زبان های برنامه نویسی کاربردی معروف عبارتند از:

• Scala
• Erlang
• Haskell
• Elixir
• F#

3. زبان های برنامه نویسی شی گرا

این نوع زبان با یک برنامه به عنوان گروهی از اشیاء متشکل از داده ها و عناصر برنامه برخورد می کند که به عنوان ویژگی ها و روش ها شناخته می شوند. اشیاء را می توان در یک برنامه یا در برنامه های دیگر مورد استفاده مجدد قرارداد. این باعث می‌شود که زبانی محبوب برای برنامه‌های پیچیده باشد، زیرا استفاده مجدد و مقیاس‌ بندی کد آسان‌تر است. برخی از زبان های رایج برنامه نویسی شی گرا (OOP) عبارتند از:

• Java
• Python
• PHP
• C++
• Ruby

4. زبان های اسکریپتی

برنامه نویسان از زبان های برنامه نویسی برای خودکار سازی وظایف تکراری، مدیریت محتوای وب پویا یا پشتیبانی از فرایندهای برنامه های بزرگتر استفاده می کنند. برخی از زبان های برنامه نویسی رایج این دسته عبارتند از:

• PHP
• Ruby
• Python
• bash
• Perl
• Node.js

5. زبان های برنامه نویسی منطقی

یک زبان برنامه نویسی منطقی به جای اینکه به کامپیوتر بگوید چه کاری انجام دهد، یک سری حقایق و قوانین را بیان می کند تا کامپیوتر را در مورد چگونگی تصمیم گیری راهنمایی کند. چند نمونه از زبان های منطقی عبارتند از:

• Prolog
• Absys
• Datalog
• Alma-0

روش های دیگر برای طبقه بندی زبان های برنامه نویسی

راه های بسیار بیشتری برای دسته بندی زبان های برنامه نویسی وجود دارد، فراتر از پنج مورد ذکر شده در بالا پیدا خواهید کرد. بیایید نگاهی دقیق تر به راه های دیگری که می توانید در مورد انواع زبان های برنامه نویسی فکر کنید بیاندازیم:

زبان‌های برنامه نویسی فرانت اند و بک اند

زبان های فرانت اند در درجه اول به جنبه “کاربر” نرم افزار مربوط می شوند. قسمت جلویی با تمام متن ها، رنگ ها، دکمه ها، تصاویر و مسیریابی که کاربر هنگام پیمایش وب سایت یا برنامه، شما با آن مواجه می شوید، سروکار دارد. هر کسی که در زمینه طراحی گرافیک یا هنر پیشینه داشته باشد، ممکن است الهام بیشتری برای شروع یادگیری یکی از زبان های فرانت اند داشته باشد.

چند نمونه از زبان های برنامه نویسی front-end عبارتند از:

• HTML
• CSS
• JavaScript
• React

زبان های بک اند با ذخیره سازی و دستکاری سمت سرور نرم افزار سروکار دارند. این بخشی از نرم افزار است که کاربر مستقیماً با آن در تماس نیست اما از تجربه خود در پشت صحنه پشتیبانی می کند. این شامل معماری داده ها، اسکریپت نویسی و ارتباط بین برنامه ها و پایگاه های داده زیربنایی است. هر کسی با تجربه در ریاضیات یا مهندسی، ممکن است علاقه بیشتری به توسعه back-end پیدا کند.

چند نمونه از زبان های برنامه نویسی back-end عبارتند از:

• JavaScript
• PHP
• Java
• Python
• Ruby
• C#

یک توسعه‌ دهنده فول استک، دانش خود را از هر دو زبان فرانت اند و بک اند، همراه با سایر مهارت‌ها و تخصص‌های فنی، ترکیب می‌کند تا روی هر بخشی از فرآیند توسعه کار کند.

زبان های سطح بالا و زبان های سطح پایین

یکی انواع زبان های برنامه نویسی که می توانید دسته بندی را بر اساس آن انجام دهید، سطح زبان است. بزرگ‌ ترین عاملی که زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا و پایین را از هم متمایز می‌کند این است که آیا این زبان برای یک برنامه‌ نویس انسانی یا یک کامپیوتر قابل درک است یا خیر. زبان های سطح پایین سازگار با ماشین هستند، که باعث می شود آنها از نظر استفاده از حافظه، بسیار کارآمد باشند اما درک آنها بدون کمک اسمبلر دشوار است. از آنجایی که آنها خیلی مردم پسند نیستند، دیگر به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی گیرند. به عنوان مثال می توان به زبان اسمبلی اشاره کرد.

از سوی دیگر، زبان‌های سطح بالا کارایی کمتری در حافظه دارند اما مورد پسند برنامه نویسان می باشند. این کار نوشتن، درک، نگهداری و اشکال زدایی آنها را آسان تر می کند. اکثر زبان های برنامه نویسی رایج که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند، زبان های سطح بالا محسوب می شوند.

زبان های تفسیر شده و زبان های کامپایل شده

تمایز بین زبان های تفسیر شده و کامپایل شده به نحوه تبدیل کدهای سطح بالا و خواندن آن توسط کامپیوتر مربوط می شود. با زبان های تفسیر شده، کد از برنامه ای به نام مفسر عبور می کند که کد را خط به خط می خواند و اجرا می کند. این باعث می‌شود زبان‌های مورد نظر انعطاف‌ پذیرتر و از نظر، پلتفرم مستقل‌تر شوند.

نمونه هایی از زبان های تفسیر شده عبارتند از:

• Python
• JavaScript
• PHP
• Ruby

زبان های کامپایل شده از مرحله ساخت میگذرند که در آن کل برنامه به کد ماشین تبدیل می شود. این امر اجرای آن را سریع‌ تر می‌کند، اما همچنین به این معنی است که هر زمان که نیاز به ایجاد تغییر داشتید باید دوباره برنامه را کامپایل یا “بسازید”.

نمونه هایی از زبان های کامپایل شده عبارتند از:

• C، C++ و C#
• Rust
• Erlang

جمع بندی

انواع زبان های برنامه نویسی، می توانند در دسته بندی های مختلفی قرار بگیرند. این موضوع دقیقا به دیدگاه شما بستگی دارد. زبان برنامه نویسی پایتون، یکی از زبان های برنامه نویسی ساده می باشد و مشاهده آموزش برنامه نویسی پایتون به افراد مبتدی توصیه می شود. اما همین زبان، جزو قدرتمند ترین زبان های برنامه نویسی نیز می باشد که شرکت های بزرگ از آن برای تولید برنامه های پیشرفته استفاده می کنند.

نوشته انواع زبان های برنامه نویسی اولین بار در استادیار. پدیدار شد.